Açlık kan şekeri değeri ne olmalıdır, normal aralık nedir?

Açlık kan şekeri, en az 8 saatlik bir açlık sonrasında ölçülen kandaki glikoz (şeker) miktarını ifade eder. Bu test, diyabet (şeker hastalığı) tanısı, prediyabet (gizli şeker) taraması ve genel metabolik sağlığın değerlendirilmesi için yaygın olarak kullanılır. Açlık kan şekeri ölçümü, vücudun insülin hormonunu ne kadar etkili kullandığını ve şeker dengesini koruyup koruyamadığını gösterir. Ölçüm genellikle sabah aç karnına yapılır ve miligram/desilitre (mg/dL) birimiyle ifade edilir.

Sağlıklı bireylerde açlık kan şekeri değerleri belirli bir aralıkta olmalıdır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve uluslararası diyabet derneklerine göre, normal kabul edilen değerler şu şekildedir:

• Normal Açlık Kan Şekeri: 70-99 mg/dL arası

Bu aralık, vücudun glikoz metabolizmasının dengeli olduğunu ve insülin direnci veya diyabet riskinin düşük olduğunu gösterir. Değerlerin bu sınırlar içinde olması, pankreasın yeterli insülin ürettiği ve hücrelerin insülini etkili bir şekilde kullandığı anlamına gelir. Ancak, bireysel faktörler (yaş, cinsiyet, genetik yatkınlık) nedeniyle küçük değişiklikler olabilir; bu nedenle doktorunuzun yorumu önemlidir.

Açlık kan şekeri ölçüm sonuçları normal aralığın dışındaysa, bu durum çeşitli sağlık sorunlarına işaret edebilir:

• Prediyabet (Gizli Şeker): 100-125 mg/dL arası değerler, prediyabet olarak kabul edilir. Bu, diyabet riskinin arttığını gösterir ve yaşam tarzı değişiklikleri (diyet, egzersiz) ile önlenebilir.
• Diyabet (Şeker Hastalığı): 126 mg/dL veya üzeri değerler, diyabet tanısı koymak için kullanılır. Tek bir ölçüm yeterli olmayabilir; genellikle tekrarlanan testler veya ek tetkikler (OGTT) gerekir.
• Düşük Kan Şekeri (Hipoglisemi): 70 mg/dL altındaki değerler hipoglisemi olarak adlandırılır ve baş dönmesi, terleme gibi semptomlara neden olabilir. Bu, aşırı insülin kullanımı, uzun süreli açlık veya altta yatan hastalıklardan kaynaklanabilir.

Unutmayın, anormal sonuçlar mutlaka bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Açlık kan şekeri değerleri, genel sağlığınızın bir göstergesidir, ancak tek başına yeterli değildir. Diyabet veya metabolik bozukluk şüphesi varsa, doktorunuz ek testler (örneğin, oral glikoz tolerans testi veya HbA1c) isteyebilir. Aşağıdaki durumlarda düzenli kontroller yaptırmanız önerilir:

• Ailede diyabet öyküsü varsa,
• Fazla kilolu veya obezseniz,
• Hareketsiz bir yaşam tarzınız varsa,
• Yüksek tansiyon veya kolesterol sorununuz bulunuyorsa.

Sağlıklı bir diyet, düzenli fiziksel aktivite ve stres yönetimi, kan şekeri seviyelerini normal aralıkta tutmaya yardımcı olabilir. Sonuçlarınızı yorumlarken daima bir doktora danışın ve kişisel sağlık durumunuza uygun tavsiyeler alın.