Kalp ve damarların, kanın vücutta dolaşmasını sağlayan sistemi dolaşım sistemi olarak adlandırılır. Büyük dolaşımda, oksijence zengin kan sol karıncıktan çıkar ve vücutta yol alırken hücrelerde birikmiş karbondioksiti alarak kalbin sağ kulakçığına geri döner. Bu sürecin temel amacı, temiz kanı vücut hücrelerine dağıtmak ve atık gazları ve maddeleri uzaklaştırmaktır. Dolaşım Sisteminin Elemanları
Kalp İnsan kalbi, göğüs hizasında, iki akciğer arasında yer alır. Kalp, kanı vücuda pompalayan bir pompa görevi görür. Kalbin bir bölümü, kanı vücuda pompalarken, diğer bölümü vücuttaki kanı emerek yeniden kalbe geri getirir. Damar Çeşitleri
Büyük Kan Dolaşımının Amacı Kalpten çıkan kanın tüm vücuda pompalanarak vücut hücrelerinde kullanılıp kirlendikten sonra tekrar kalbe dönmesine büyük kan dolaşımı denir. Amacı, temiz kanı vücuda dağıtmak ve atık maddeleri vücuttan toplamaktır. Büyük Dolaşım Sıralaması Sol karıncıktan başlayan kan, aorta pompalanır. Aorta ve onun oluşturduğu çoğu uç dal, bu kanın doku yüzeyine kılcal damarlara ulaşmasını sağlar. Kılcal damarlar düzeyinde, dokuya temiz kan iletilir ve hücrelerle arasında maddelerin alışverişi gerçekleştirilir. Sonra kan, kılcalları terk edip toplardamarlara girer. Toplardamarlardaki kan, halk dilinde pis kan olarak bilinir. Vücut tüm toplardamarların kanını toplayarak "Vena kava superior" veya "Vena kava inferior" yoluyla kalbin sağ kulakçığına geri döner. Böylece kan dolaşımı tamamlanmış olur. Kan Yapısı Kan, kan hücreleri ve kan plazması denilen sıvı kısımdan oluşur. Kan Plazması Kan hücreleri plazma içinde bulunur. Plazmanın %90'ı su, %10'u ise protein, yağ ve karbonhidrattır. Görevleri
Alyuvarlar
Görevleri
Akyuvarlar
Görevleri
Kan Pulcukları
Görevleri
Kalbin Bölümleri İnsan kalbi sağ ve sol karıncık ve sağ ve sol kulakçık olmak üzere dört odacıktan oluşur. Bu dolaşımın amacı, temizlenen kanı vücuda dağıtıp, kirli kanı kalbin sağ kulakçığına getirmektir. Sol karıncıktaki temiz kan aort atardamarıyla tüm vücuda gönderilir. Vücuttan toplanan kirli kan toplar damar ile kalbin sağ kulakçığına gelir. Kan Dolaşımı Sistemi Genelinde İki Bölümde İncelenir
Sol karıncıktan başlayan büyük kan dolaşımı, sol karıncık kasılarak içimizdeki temiz kanı aorta pompalar. Aorta ve ondan oluşan çoğu uç dal, bu kanın doku yüzeyine kılcal damarlara ulaşmasını sağlar. Kılcal damarlar düzeyinde, dokuya temiz kan iletilir ve maddelerin alışverişi gerçekleştirilir. Sonra kan, kılcalları terk edip toplardamara girer. Toplardamardaki kan, halk dilinde pis kan olarak bilinir. Vücut tüm toplardamarların kanını toplayarak bu iki büyük toplardamarın neticesinde kalbin sağ kulakçığına açılır. Böylece kan dolaşımı tamamlanmış olur. Küçük Kan Dolaşımı Küçük kan dolaşımı, kalbin sağ karıncık bölümünden çıkarak kirli kanın akciğer atar damarlarını takip ederek akciğere gelir. Akciğerlerde temizlenerek kalbin sol kulakçık kısmına geri döner. Küçük kan dolaşımı sağ karıncıktan başlayıp, sağ karıncıktan gelerek kirli kanı akciğer atardamarlarına götürür. Akciğer atardamarları kirli kanı akciğerlere taşır ve akciğerlerde temizlenip akciğer toplardamarlarına gider. Temiz kan akciğer toplardamarlarından sol kulakçığa döner ve dolaşım tamamlanır. İlk defa 11. yüzyılda İslam bilim adamı İbn-i Sina tarafından keşfedilmiştir. Kan Dolaşımının Görevli Organları Kalp Vücudumuzun ihtiyacı olan besin, oksijen vb. maddelerin gerekli yerlere kan yoluyla ulaşmasını sağlayan, kaslardan meydana gelmiş organdır. Kalp bir pompa görevi üstlenir. İnsan hayatı boyunca sürekli çalışan bir organdır. Yetişkin bir insanın kalbi dakikada 60-80 kez atar. Çocuklardaki bu sayı daha fazladır. İnsan kalbinin ortalama ağırlığı 250-300 gramdır. Kalp sol ve sağ olmak üzere iki bölümden ve dört odacıktan meydana gelir. Bunlar sağ kulakçık, sağ karıncık, sol kulakçık ve sol karıncıktır. Damarlar Kalp ve doku arasında kanın taşınmasını sağlayan boru biçimindeki yapılardır. Damarlar üç çeşitten oluşur: atardamar, toplardamar ve kılcal damarlar. Akciğer Akciğerler, göğüs boşluğunda yüreğin sağ ve solunda, az çok piramit biçiminde olan solunum organlarıdır. Taban kısımları diyaframın üzerine oturmuştur. Göğüs çeperine bakan yüzeyi dış bükey, yüreğe bakan iç yüzeyleri ise iç bükeydir. Akciğerlerin dış yüzeyi düzgün ve parlak olup, bu parlaklık akciğerleri örten plevranın viseral yaprağından kaynaklanır. Rengi, yeni doğan çocuklarda esmer-kırmızı, gençlerde pembe, erişkin ve yaşlılarda ise pembe-mavimsi olabilir. İnsan yaşlandıkça akciğerlerin yüzeyinde birtakım pigmentler belirir. Bu pigmentler, solunum esnasında akciğerlere giren yabancı cisimlerin birikimi sonucu oluşurlar. Büyük ve Küçük Kan Dolaşımının Görevleri
|