Büyük Kan Dolaşımı
20 Temmuz 2024

Büyük Kan Dolaşımı


Kalp ve damarların, kanın vücutta dolaşmasını sağlayan sistemi dolaşım sistemi olarak adlandırılır. Büyük dolaşımda, oksijence zengin kan sol karıncıktan çıkar ve vücutta yol alırken hücrelerde birikmiş karbondioksiti alarak kalbin sağ kulakçığına geri döner. Bu sürecin temel amacı, temiz kanı vücut hücrelerine dağıtmak ve atık gazları ve maddeleri uzaklaştırmaktır.

Dolaşım Sisteminin Elemanları

  • Kalp
  • Damarlar
  • Kan

Kalp

İnsan kalbi, göğüs hizasında, iki akciğer arasında yer alır. Kalp, kanı vücuda pompalayan bir pompa görevi görür. Kalbin bir bölümü, kanı vücuda pompalarken, diğer bölümü vücuttaki kanı emerek yeniden kalbe geri getirir.

Damar Çeşitleri

  • Atardamar: Kanı kalpten dışarı taşıyan damarlardır. Akciğer atardamarı hariç, hepsi oksijenli (temiz) kan taşır.
  • Toplardamar: Kanı kalbe geri getiren damarlardır. Akciğer toplardamarı hariç, karbondioksitli (kirli) kan taşırlar.
  • Kılcal Damar: Atardamar ve toplardamarlar arasında bulunur. Kanı hücrelere kadar taşıyan küçük damarlardır.

Büyük Kan Dolaşımının Amacı

Kalpten çıkan kanın tüm vücuda pompalanarak vücut hücrelerinde kullanılıp kirlendikten sonra tekrar kalbe dönmesine büyük kan dolaşımı denir. Amacı, temiz kanı vücuda dağıtmak ve atık maddeleri vücuttan toplamaktır.

Büyük Dolaşım Sıralaması

Sol karıncıktan başlayan kan, aorta pompalanır. Aorta ve onun oluşturduğu çoğu uç dal, bu kanın doku yüzeyine kılcal damarlara ulaşmasını sağlar. Kılcal damarlar düzeyinde, dokuya temiz kan iletilir ve hücrelerle arasında maddelerin alışverişi gerçekleştirilir. Sonra kan, kılcalları terk edip toplardamarlara girer. Toplardamarlardaki kan, halk dilinde pis kan olarak bilinir. Vücut tüm toplardamarların kanını toplayarak "Vena kava superior" veya "Vena kava inferior" yoluyla kalbin sağ kulakçığına geri döner. Böylece kan dolaşımı tamamlanmış olur.

Kan Yapısı

Kan, kan hücreleri ve kan plazması denilen sıvı kısımdan oluşur.

Kan Plazması

Kan hücreleri plazma içinde bulunur. Plazmanın %90'ı su, %10'u ise protein, yağ ve karbonhidrattır.

Görevleri

  • Besinleri ve atık maddeleri taşımak.

Alyuvarlar

  • Kırmızı renklidir.
  • Kana kırmızı rengi veren hemoglobini taşır.
  • Hemoglobin sayesinde oksijen ve karbondioksit gazlarını taşır.
  • Yavru alyuvarların çekirdekleri vardır. Olgunlaştıklarında çekirdek kaybolur.
  • Sayısı en çok olan kan hücresidir.

Görevleri

  • Oksijen ve karbondioksit taşımak.

Akyuvarlar

  • Beyaz renklidir.
  • Vücudumuzu mikroplardan korur.
  • Akyuvarlar mikropları yutarak veya bazı maddeler salgılayarak öldürür.
  • Çekirdekleri vardır.
  • Sayısı alyuvarlardan azdır.

Görevleri

  • Vücudu mikroplardan korumak.

Kan Pulcukları

  • Kanının pıhtılaşmasını sağlar.
  • Çok küçüktürler.
  • Sayısı azdır.
  • Çekirdeksizdirler.

Görevleri

  • Kanının pıhtılaşmasını sağlamak.

Kalbin Bölümleri

İnsan kalbi sağ ve sol karıncık ve sağ ve sol kulakçık olmak üzere dört odacıktan oluşur. Bu dolaşımın amacı, temizlenen kanı vücuda dağıtıp, kirli kanı kalbin sağ kulakçığına getirmektir. Sol karıncıktaki temiz kan aort atardamarıyla tüm vücuda gönderilir. Vücuttan toplanan kirli kan toplar damar ile kalbin sağ kulakçığına gelir.

Kan Dolaşımı Sistemi Genelinde İki Bölümde İncelenir

  • Büyük kan dolaşımı sistemi
  • Küçük kan dolaşımı sistemi


Sol karıncıktan başlayan büyük kan dolaşımı, sol karıncık kasılarak içimizdeki temiz kanı aorta pompalar. Aorta ve ondan oluşan çoğu uç dal, bu kanın doku yüzeyine kılcal damarlara ulaşmasını sağlar. Kılcal damarlar düzeyinde, dokuya temiz kan iletilir ve maddelerin alışverişi gerçekleştirilir. Sonra kan, kılcalları terk edip toplardamara girer. Toplardamardaki kan, halk dilinde pis kan olarak bilinir. Vücut tüm toplardamarların kanını toplayarak bu iki büyük toplardamarın neticesinde kalbin sağ kulakçığına açılır. Böylece kan dolaşımı tamamlanmış olur.

Küçük Kan Dolaşımı

Küçük kan dolaşımı, kalbin sağ karıncık bölümünden çıkarak kirli kanın akciğer atar damarlarını takip ederek akciğere gelir. Akciğerlerde temizlenerek kalbin sol kulakçık kısmına geri döner. Küçük kan dolaşımı sağ karıncıktan başlayıp, sağ karıncıktan gelerek kirli kanı akciğer atardamarlarına götürür. Akciğer atardamarları kirli kanı akciğerlere taşır ve akciğerlerde temizlenip akciğer toplardamarlarına gider. Temiz kan akciğer toplardamarlarından sol kulakçığa döner ve dolaşım tamamlanır. İlk defa 11. yüzyılda İslam bilim adamı İbn-i Sina tarafından keşfedilmiştir.

Kan Dolaşımının Görevli Organları

Kalp

Vücudumuzun ihtiyacı olan besin, oksijen vb. maddelerin gerekli yerlere kan yoluyla ulaşmasını sağlayan, kaslardan meydana gelmiş organdır. Kalp bir pompa görevi üstlenir. İnsan hayatı boyunca sürekli çalışan bir organdır. Yetişkin bir insanın kalbi dakikada 60-80 kez atar. Çocuklardaki bu sayı daha fazladır. İnsan kalbinin ortalama ağırlığı 250-300 gramdır. Kalp sol ve sağ olmak üzere iki bölümden ve dört odacıktan meydana gelir. Bunlar sağ kulakçık, sağ karıncık, sol kulakçık ve sol karıncıktır.

Damarlar

Kalp ve doku arasında kanın taşınmasını sağlayan boru biçimindeki yapılardır. Damarlar üç çeşitten oluşur: atardamar, toplardamar ve kılcal damarlar.

Akciğer

Akciğerler, göğüs boşluğunda yüreğin sağ ve solunda, az çok piramit biçiminde olan solunum organlarıdır. Taban kısımları diyaframın üzerine oturmuştur. Göğüs çeperine bakan yüzeyi dış bükey, yüreğe bakan iç yüzeyleri ise iç bükeydir. Akciğerlerin dış yüzeyi düzgün ve parlak olup, bu parlaklık akciğerleri örten plevranın viseral yaprağından kaynaklanır. Rengi, yeni doğan çocuklarda esmer-kırmızı, gençlerde pembe, erişkin ve yaşlılarda ise pembe-mavimsi olabilir. İnsan yaşlandıkça akciğerlerin yüzeyinde birtakım pigmentler belirir. Bu pigmentler, solunum esnasında akciğerlere giren yabancı cisimlerin birikimi sonucu oluşurlar.

Büyük ve Küçük Kan Dolaşımının Görevleri

  • Büyük dolaşımda: Oksijeni zengin kan sol karıncıktan çıkar ve vücutta yol alırken hücrelere oksijen sağlar. Hücrelerde biriken karbondioksiti alıp kalbin sağ kulakçığına geri döner.
  • Küçük dolaşımda: Oksijeni fakir kan kalbin sağ karıncığından çıkıp akciğerlere ulaşır. Burada oksijen zenginleştirilip kalbin sol kulakçığına geri döner.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Popüler İçerikler

İlginizi Çekebilir

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Kan Sulandırıcı İlaçlar ve Özellikleri

Kan Sulandırıcı İlaçlar ve Özellikleri

Tokluk Kan Şekeri Kaç Olmalı

Tokluk Kan Şekeri Kaç Olmalı

Büyük Kan Dolaşımı

Büyük Kan Dolaşımı

İdrardan Kan Gelmesi Belirtileri ve Tedavisi

İdrardan Kan Gelmesi Belirtileri ve Tedavisi

Kan Şekerini Düşüren Yiyecekler

Kan Şekerini Düşüren Yiyecekler

Güncel

Balgamda Kan Belirtileri ve Tedavisi

Balgamda Kan Belirtileri ve Tedavisi

Güncel

Kan Kurdunun Özellikleri

Kan Kurdunun Özellikleri

Güncel

Kan Taşının Özellikleri

Kan Taşının Özellikleri

Dışkıda Kan Gelmesi

Dışkıda Kan Gelmesi

Neut Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Neut Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Kan Gruplarına Göre Beslenme

Kan Gruplarına Göre Beslenme

Kan Grubu Nedir?

Kan Grubu Nedir?

Kan Grubuna Göre Kişilik

Kan Grubuna Göre Kişilik

Kan Uyuşmazlığı Nedir?

Kan Uyuşmazlığı Nedir?

Açlık Kan Şekeri Kaç Olmalı

Açlık Kan Şekeri Kaç Olmalı

Kan Hastalıkları Belirtileri ve Tedavisi

Kan Hastalıkları Belirtileri ve Tedavisi

Kan Grubuna Göre Diyet Nasıl Yapılır?

Kan Grubuna Göre Diyet Nasıl Yapılır?

Kan Nasıl Temizlenir

Kan Nasıl Temizlenir

Kan Vermenin Zararları

Kan Vermenin Zararları

Tokluk Kan Şekeri Kaç Olmalı

Tokluk Kan Şekeri Kaç Olmalı

Hamilelik Kan Testi Nasıl Yapılır? ve Faydaları Nelerdir?

Hamilelik Kan Testi Nasıl Yapılır? ve Faydaları Nelerdir?

İlişki Sırasında Kan Gelmesi

İlişki Sırasında Kan Gelmesi

Kulaktan Kan Gelmesi Belirtileri ve Tedavisi

Kulaktan Kan Gelmesi Belirtileri ve Tedavisi

Boğazdan Kan Gelmesi Neyin Belirtisi Olabilir

Boğazdan Kan Gelmesi Neyin Belirtisi Olabilir

Kan Kanseri Belirtileri

Kan Kanseri Belirtileri

Amilaz Enzimi ve Özellikleri

Amilaz Enzimi ve Özellikleri

Kan Şekeri Neden Düşer

Kan Şekeri Neden Düşer

Kan Vücutta Neden Dolaşır

Kan Vücutta Neden Dolaşır

Kan Grubuna Göre Beslenme

Kan Grubuna Göre Beslenme