Kan Grubu Nedir?
26 Temmuz 2024

Kan Grubu Nedir?

Kan Grupları

Kan grubu, kanın özelliklerini belirlemek üzere oluşturulmuş sistematik bir sınıflandırmadır. A, B, AB ve 0 gibi çeşitleri vardır. Bunların yanında (+) veya (-) olarak sınıflandırılan Rh sistemi de bulunmaktadır. Kişinin kan grubu belirtilirken harflerle belirtilen çeşidi ve Rh faktörü sırayla yazılır. Örneğin; kanında AB antijenleri bulunan fakat Rh proteini bulunmayan birinin kan grubu AB Rh negatif (-)'tir.

Kan Grupları Nasıl Belirlenir?

Kan grupları, alyuvar çeperlerinin barındırdığı protein çeşitlerine göre isimlendirilmiştir. Bu durum, aynı isimdeki genler tarafından kontrol edilir. Örneğin, A geni taşıyan birinin alyuvar çeperlerinde A tipi protein bulunur. B geni taşıyanda ise B tipi protein bulunur. Her iki geni de taşıyan kişinin alyuvar çeperlerinde her iki protein de bulunurken, 0 kan grubunun çeperlerinde herhangi bir protein yoktur. Bu proteinler aglütinojen olarak da adlandırılır.

Aglütinojenlerin yanı sıra kan hücrelerinde kişinin grubuna zıt proteinlerin kana girmesini engelleyen aglütinin adlı antikorlar da bulunur. A grubundaki birinin kanında B antikoru, B grubundaki birinin kanında A antikoru bulunur. AB grubundaki birinin kanında herhangi bir antikor yokken, 0 grubundaki birinin kanında ise her iki antikor da bulunur. Kan grubunun A, B veya 0 olmasından sorumlu olan gen, önce bu görevi yapmak üzere bir molekül sentezler. Buna H antijeni de denir. H antijeninin genetik kombinasyonu HH veya Hh şeklinde değişime uğrarsa; kişinin kan grubu vücuttaki enzimlere göre A veya B olacakken, antijenin değişmemesi durumunda ise kişi 0 kan grubunda olacaktır.

Bombay Kan Grubu

Eğer kişide HH veya Hh değil de hh antijeni bulunuyorsa, vücut A veya B antijeni üretmez. Kanda anti-H ve anti-0 maddeleri de bulunur. Dolayısıyla bu kana sahip kişilerde A, B ve 0 sistemi devre dışı kalır. İlk olarak Bombay'da birbirleriyle akraba olmayan üç hastada görülen kan grubu olduğu için bu tip kan, "Bombay Kan Grubu" adını alır. Her gruba kan verebilirken sadece Bombay'dan kan alabilir. Genel vericidir.

Kan Gruplarının Bulunuşu

Karl Landsteiner, 22 kişi üzerinde yaptığı çalışmalar sonucunda kanın kişiden kişiye farklılık gösterdiğini saptayarak 1901 yılında bu konuyla ilgili ayrıntılı bir rapor yayınlamıştır. Bu çalışmadan sonra kan grupları A, B ve C olmak üzere üç farklı şekilde tanımlanıyordu. Fakat araştırmalar bununla sınırlı kalmadı. Sonraki yıllarda Decastillo ve Sturli, 155 kişi üzerinde yaptıkları çok daha kapsamlı deneyler sonucunda A, B, AB ve 0 olmak üzere dört çeşit kan grubu tespit ettiler ve bu sonuçları 1902'de dünya kamuoyu ile paylaştılar. Kan grubu üzerine yaptığı çalışmalar sayesinde Landsteiner, 1930 Nobel Tıp Ödülü'nü kazanmıştır. Rh faktörü ise 1939'da Philip Levine tarafından tanımlanmıştır ve bu antikorların ilk olarak Rhesus türü maymunda keşfedilmesi dolayısıyla Rh ismini almıştır. Daha sonraki yıllarda kan grupları üzerine çok çeşitli çalışmalar yapılmış, kanlar arasında başka farklılıklar da bulunmuştur. Fakat kan grubunun belirlenmesini etkileyen en önemli iki faktör A, B proteinleri ve Rh faktörüdür.

Kan Gruplarının Birbiriyle Uyumu

Kan nakli gerektiren durumlarda kan grupları arasındaki uyum önemlidir. Herhangi bir kan grubundaki kan diğerine nakledilemeyebilir. Bu durumda:
  • A grubu sadece A grubuyla kan alışverişi yapabilir.
  • B grubu sadece B grubuyla alışveriş yapabilir.
  • AB grubu sadece AB grubuna kan verebilirken, her gruptan kan alabilir. (Genel alıcı)
  • 0 grubu, Bombay hariç her kan grubuna nakledilebilirken, sadece 0 grubundan kan alabilir.
  • Bombay kan grubu her kan grubuna nakledilebilirken, sadece Bombay'dan kan alabilir.
  • Rh (+) kanında olan kişiler Rh (+) ve Rh (-) kanlarından nakil alabilirken, Rh (-) grubunda olanlar sadece Rh (-) grubundan kan alabilirler.

Kan alışverişinde gereken en önemli husus; kan nakil işlemlerinde bu uyumların genelde teorik olarak kabul edilmesidir. Mecbur kalınmadıkça farklı kan gruplarının birbirine nakledilmesi tavsiye edilmez. Vücut farklı kan grubunu kabul etmekte zorluk çekebilir. Farklı Rh grupları arasındaki kan nakli ise ancak çok çok acil, ölüm-kalım olarak nitelendirilebilecek durumlarda uygulanır.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

soru

İstihsan

26 Temmuz 2024 Cuma

Kan grupları üzerine yapılan çalışmaların tarihi ve önemi hakkında daha fazla bilgi verebilir misiniz? Kan gruplarının uyumu konusundaki teorik kabulden bahsediliyor, ama pratikte ne gibi sorunlar yaşanabilir? Bombay kan grubuna sahip bir kişiyseniz, kan bulmak ne kadar zor olabilir?

Cevap yaz
1. Cevap
cevap

Admin

İstihsan,

Kan grupları üzerine yapılan çalışmalar, 1900'lerin başında Karl Landsteiner'in A, B ve O kan gruplarını keşfetmesiyle başladı ve bu buluş, tıp tarihinde büyük bir devrim yarattı. Bu çalışmalar, kan nakillerinde yaşanan ölüm oranlarını önemli ölçüde azalttı. Kan gruplarının uyumu teorik olarak önemli olsa da, pratikte bazen problemler çıkabilir. Örneğin, acil durumlarda yanlış kan grubunun verilmesi ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Bombay kan grubu, dünyada çok nadir görülen bir kan grubudur ve bu nedenle bu gruba sahip bireyler için kan bulmak çok zor olabilir. Özellikle acil durumlarda, uygun kan bulmak büyük bir sorun olabilir ve bu kişilerin önceden kendi kan gruplarını belirleyip kayıt altına almaları önerilir. Bu nadir kan grubuna sahip olanlar, genellikle ulusal ve uluslararası kan bankalarıyla iletişimde kalırlar.

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Kan Orucu Bozar Mı

Kan Orucu Bozar Mı

Kan Gazının Özellikleri

Kan Gazının Özellikleri

Kan Kurdunun Özellikleri

Kan Kurdunun Özellikleri

Editörün Seçtiği

Kan Yapan Yiyecekler

Kan Yapan Yiyecekler

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Kan Şekeri Düşmesi

Kan Şekeri Düşmesi

Kan Şekerini Düşüren Yiyecekler

Kan Şekerini Düşüren Yiyecekler

Kan Grubuna Göre Kişilik

Kan Grubuna Göre Kişilik

Kan Şekeri Normal Değerleri

Kan Şekeri Normal Değerleri

Tokluk Kan Şekeri Kaç Olmalı

Tokluk Kan Şekeri Kaç Olmalı

Güncel

Kan Vücutta Neden Dolaşır

Kan Vücutta Neden Dolaşır

Güncel

Kan Kanseri Belirtileri ve Tedavisi

Kan Kanseri Belirtileri ve Tedavisi

Kan Kusmak Kan Kusma Belirtileri ve Tedavisi

Kan Kusmak Kan Kusma Belirtileri ve Tedavisi

Kan Grubuna Göre Beslenme

Kan Grubuna Göre Beslenme

Büyük ve Küçük Kan Dolaşımı

Büyük ve Küçük Kan Dolaşımı

İlişkiden Sonra Kan Gelmesi

İlişkiden Sonra Kan Gelmesi

Kan Şekeri Değerleri

Kan Şekeri Değerleri

Kan Şekeri Neden Düşer

Kan Şekeri Neden Düşer

Kan Vermenin Faydaları Nelerdir?

Kan Vermenin Faydaları Nelerdir?

Kan Vermenin Zararları

Kan Vermenin Zararları

Kan Transfüzyonu

Kan Transfüzyonu

Kan Pıhtısının Özellikleri

Kan Pıhtısının Özellikleri

Tam Kan Sayımı Listesi

Tam Kan Sayımı Listesi

Rh Faktörü Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Rh Faktörü Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Kan Dolaşımı Kan Dolaşım Sistemi

Kan Dolaşımı Kan Dolaşım Sistemi

Tokluk Kan Şekeri Kaç Olmalı

Tokluk Kan Şekeri Kaç Olmalı

Beyinde Kan Pıhtılaşması

Beyinde Kan Pıhtılaşması

Öksürürken Kan Gelmesi

Öksürürken Kan Gelmesi

Amilaz Enzimi ve Özellikleri

Amilaz Enzimi ve Özellikleri

İlişki Sırasında Kan Gelmesi

İlişki Sırasında Kan Gelmesi

Kan Sulandırıcı İlaçlar ve Özellikleri

Kan Sulandırıcı İlaçlar ve Özellikleri

Rüyada Kan Görmek Rüya Yorumu ve Anlamı

Rüyada Kan Görmek Rüya Yorumu ve Anlamı

Kan Hücrelerinin Özellikleri

Kan Hücrelerinin Özellikleri

Kan Fizyolojisinin Özellikleri

Kan Fizyolojisinin Özellikleri

Kan Yapıcı Besinler Neler ve Özellikleri

Kan Yapıcı Besinler Neler ve Özellikleri

Kan Yapan Meyveler

Kan Yapan Meyveler

Kan Grubuna Göre Diyet Nasıl Yapılır?

Kan Grubuna Göre Diyet Nasıl Yapılır?

Kan Grubu Kartının Özellikleri

Kan Grubu Kartının Özellikleri

Kan Taşının Özellikleri

Kan Taşının Özellikleri