Kan Fazlalığı (Polidisemi) Nedir?
Kan fazlalığı, tıbbi olarak polidisemi veya eritrositoz olarak adlandırılan, kandaki kırmızı kan hücrelerinin (eritrosit) veya hemoglobin miktarının normalden yüksek olması durumudur. Bu durum, kanın koyulaşmasına ve pıhtılaşma riskinin artmasına neden olabilir. Polidisemi genellikle altta yatan bir sağlık sorununun belirtisi olarak ortaya çıkar ve tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Kan Fazlalığının Nedenleri
Kan fazlalığı iki ana gruba ayrılır: - Primer Polidisemi (Polistemia Vera): Kemik iliğindeki bir bozukluktan kaynaklanır, genellikle JAK2 gen mutasyonu ile ilişkilidir. Bu, bir miyeloproliferatif neoplazmdır.
- Sekonder Polidisemi: Vücudun oksijen ihtiyacını karşılamak için daha fazla kırmızı kan hücresi üretmesi sonucu oluşur. Nedenleri arasında kronik akciğer hastalıkları, yüksek rakımda yaşama, sigara kullanımı, böbrek tümörleri veya konjenital kalp hastalıkları bulunur.
Kan Fazlalığı Tedavi Yöntemleri
Tedavi, kan fazlalığının tipine, şiddetine ve altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Temel amaç, kan viskozitesini (yoğunluğunu) azaltmak, pıhtılaşma riskini düşürmek ve semptomları hafifletmektir. İşte başlıca tedavi yöntemleri:
- Flebotomi (Kan Aldırma): En yaygın kullanılan yöntemdir. Belirli aralıklarla hastadan bir miktar kan alınarak kandaki kırmızı hücre seviyesi düşürülür. Bu işlem, hematokrit değerini normal aralığa (genellikle %45 altı) getirmeyi hedefler. Başlangıçta daha sık yapılabilir, sonrasında idame tedavisi olarak devam eder.
- İlaç Tedavisi: Kemik iliğinin aşırı kan hücresi üretimini baskılamak için kullanılır. Özellikle Polistemia Vera gibi primer polidisemide tercih edilir. Yaygın ilaçlar arasında hidroksiüre (kemik iliği baskılayıcı), anagrelid (trombosit sayısını azaltıcı) ve interferon alfa bulunur. Ayrıca, pıhtılaşma riskini azaltmak için düşük doz aspirin reçete edilebilir.
- Sekonder Polidisemi Tedavisi: Bu durumda, altta yatan nedenin tedavisi önceliklidir. Örneğin, akciğer hastalığı varsa solunum terapileri, sigara bırakma programları veya oksijen tedavisi uygulanır. Yüksek rakım nedeniyle oluşmuşsa, deniz seviyesine inmek önerilebilir.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Tedaviye destek olmak için hastalara bol su içmek, düzenli egzersiz yapmak ve sigaradan kaçınmak tavsiye edilir. Ayrıca, demir takviyelerinden uzak durulmalıdır, çünkü demir kırmızı kan hücresi üretimini artırabilir.
- İzlem ve Takip: Kan fazlalığı kronik bir durum olduğundan, düzenli kan testleri ve doktor kontrolleri önemlidir. Bu, tedavinin etkinliğini değerlendirmek ve komplikasyonları önlemek için gereklidir.
Önemli Uyarılar
Kan fazlalığı kendi kendine tedavi edilebilecek bir durum değildir. Mutlaka bir hematoloji uzmanına başvurulmalı ve kişiye özel tedavi planı uygulanmalıdır. Tedavi edilmezse, inme, kalp krizi veya derin ven trombozu gibi ciddi sorunlar gelişebilir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile çoğu hasta normal bir yaşam sürebilir.
|
.webp "Büyük ve Küçük Kan Dolaşımı")
