Açlık kan şekeri, en az 8 saat aç kalındıktan sonra kandaki şeker miktarını ifade eder. Bu değer, diyabet teşhisi için yapılan testlerde büyük önem taşır. Gün içinde kan şekeri seviyeleri yemeklerden önce en düşük seviyededir. Diyabet hastalığı olmayan kişilerde açlık kan şekeri değeri genellikle 70-80 mg/dl arasındadır. Bazı kişilerde 60 mg/dl veya 90 mg/dl açlık kan şekeri de normal kabul edilebilir. Diyabet veya diyabet riski teşhisi koymak için kişinin açlık kan şekeri 100 mg/dl değerinin üzerinde olmalıdır. 60 mg/dl değerinin altındaki kan şekeri ise hipoglisemi, yani düşük kan şekeri olarak değerlendirilir.

Hipoglisemi, kan şekerinin aniden düşmesi durumudur ve bu durum hastanın belirtileri algılaması ile ortaya çıkar. Hipoglisemi, bazı ilaçlar ve durumlara bağımlı olabileceği gibi bağımsız olarak da gelişebilir. Hipoglisemi belirtileri genellikle terleme, titreme, çarpıntı, açlık, endişe hali ve karıncalanma gibi semptomlardır. Beyinde şeker azalmasına bağlı olarak konfüzyon, baş dönmesi, halsizlik, davranış değişiklikleri, konuşamama, baş ağrısı ve yorgunluk gibi şikayetler meydana gelebilir.

Önceden yapılan araştırmalar ve kriterlere göre açlık kan şekeri 100-126 mg/dl arası ise gizli şeker, 126 mg/dl ve üzeri ise şeker hastalığı (diyabet) tanısı konmaktadır. Yapılan yeni araştırmalara göre açlık kan şekeri 90 mg/dl ve üzerinde olan kişilerde de gizli şeker hastalığının önemli bir oranda olduğu görülmüştür. Genelde kilosu olan ve ailesinde şeker hastalığı olan kişilerde gizli şeker hastalığı daha fazla gözlemlenmektedir. Bu sebeple açlık kan şekeri 90 mg/dl ve üzerinde ise (90-126 mg/dl arası) OGTT denilen şeker yükleme testinin yapılması ve şeker hastalığından korunmak için beslenme ve yaşam tarzı değişikliği önem taşımaktadır.

Kısa ve hızlı insülin tedavisinin ve beslenme tedavisinin değerlendirilmesi için öğün öncesi ve öğüne başladıktan sonra kan şekeri ölçümü yapılması istenir. Bu izleme şekli, öğünde tüketilen karbonhidrat miktarı ile öğün öncesi uygulanan insülin dozuna karşı bireysel kan şekeri yanıtının görülmesi ve tedavinin yeniden değerlendirilmesi için önem taşımaktadır.

Hipogliseminin en önemli özelliği, ileride diyabet adayı olmaya yatkınlık göstergesi olabileceğidir. Bu nedenle belirtileri yaşayan ve ailesinde diyabet öyküsü bulunan hastalar mutlaka bir doktora başvurup, halk arasında bilinen adıyla yükleme yani oral glukoz tolerans testi (OGTT) yaptırmalıdırlar. Bunun sonucuna göre mutlaka diyet ve egzersiz, gerekirse de ilaç tedavisi alınmalıdır.

Adrenalin (insülin karşıtı bir hormon) salınmasına bağlı olarak aşağıdaki belirtiler görülebilir:

Kan şekerinin normalin altına düşmesi durumudur. İnsanların normal açlık kan şekeri 85-100 mg/dl arasında seyrederken, bu rakam toklukta 120-130 mg/dl arasında seyreder. Uzun süren açlık durumunda ya da tokluk sonrasında, özellikle şeker ve unlu mamullerden zengin bir yemek yedikten 2-3 saat sonra kan şekerinin düşmesi sonucu hipoglisemi yaşanır. Aşırı terleme, çarpıntı, ellerde titreme, konsantrasyon kaybı, konuşma güçlüğü, sinirlilik, bulantı, aşırı acıkma hissi ve tam bilinç kaybı ile hipoglisemi oluşabilir.

Şeker ve insülin metabolizmasında bir düzensizlik olarak diyabetin erken dönemi olabilmektedir. Fakat her zaman neden bu değildir. Yoğun çalışma temposu, aşırı stres, ağır egzersiz durumlarında ve yeteri miktarda kalori ya da karbonhidrat alınmadığı takdirde hipoglisemi görülme riski vardır. Tiroit ve böbreküstü bezleri başta olmak üzere bazı endokrin organların ürettiği hormonların fazlalığında ya da yetersizliğinde hipoglisemi bulguları görülebilir. O nedenle hipoglisemiden yakınan bir hasta endokrin (Hormon) açısından ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmelidir. Eğer endokrin organ fonksiyonlarında bir düzensizlik yoksa, kişinin diyabete yatkınlığı düşünülür.

Vücutta şeker metabolizmasından sorumlu olan esas hormon insülindir. İnsülin, kanda oluşan şekerin hücreye girmesini sağlayan anahtar gibidir. Şekerli besin alımı ile insülin salgısında aşırı bir artış olmaktadır. Bunun da öğün sonrası kan şekerinde düşüşe neden olmaktadır. Bazı ilaçlar, hormonal yetmezlikler ve mide-bağırsak operasyonları sonrasında da hipoglisemi gelişebilmektedir.

Kullanılacak tek ilaç insülindir. Tedavi amacı, kan glukozunu normal düzeylerde tutmak, diyabete bağlı akut ve kronik komplikasyonların oluşumunu önlemek, varsa ilerlemesini durdurmak ve normal büyüme ve gelişmeyi sağlamaktır. Kısa etkili insan veya hızlı etkili analog insülinler (Bolus) yemek sonu (Postprandiyal) glisemiyi, orta etkili insan veya uzun etkili analog insülinler (Bazal) açlık kan şekerini kontrol eder. Diyabet tedavisinde "bazal-bolus" insülin tedavisi esastır. Ancak çoklu doz insülin tedavisini uygulayamayacak diyabetlilerde kısa etkili ve orta etkili insan insülini veya hızlı etkili ve uzun etkili analog insülinler içeren hazır karışım insülinler sabah ve akşam yemeklerinden önce uygulanabilir.