Vücutta Kan Fazlalığı (Polisitemi) ve Sağlık Üzerindeki Olumsuz Etkileri
Vücutta kan fazlalığı, tıbbi olarak "polisitemi" olarak adlandırılır ve kandaki kırmızı kan hücrelerinin (eritrosit) veya hemoglobin konsantrasyonunun normal seviyelerin üzerine çıkması durumudur. Bu durum, kanın koyulaşmasına ve akışkanlığının azalmasına neden olarak çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. İşte polisiteminin sağlık üzerindeki başlıca olumsuz etkileri:
- Kan Pıhtılaşması (Tromboz) Riski: Kanın koyulaşması ve akışkanlığının azalması, damarlarda pıhtı oluşum riskini artırır. Bu pıhtılar, derin ven trombozu (bacak damarlarında pıhtı), pulmoner emboli (akciğere pıhtı atması) veya inme (beyin damar tıkanıklığı) gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
- Kalp ve Damar Sistemi Üzerindeki Yük: Kan hacminin artması, kalbin daha fazla çalışmasına ve kan basıncının yükselmesine (hipertansiyon) yol açar. Bu durum, kalp krizi, kalp yetmezliği veya ateroskleroz (damar sertleşmesi) gibi kardiyovasküler hastalıkların gelişimini tetikleyebilir.
- Dolaşım Bozuklukları: Kanın yoğunluğu, özellikle küçük damarlarda (kılcal damarlar) dolaşımı zorlaştırabilir. Bu, organlara oksijen ve besin taşınmasını engelleyerek doku hasarına veya kangren gibi ciddi sorunlara neden olabilir.
- Baş Ağrısı ve Baş Dönmesi: Kan fazlalığı, beyin damarlarında basınç artışına bağlı olarak şiddetli baş ağrıları, baş dönmesi ve konsantrasyon güçlüğü gibi nörolojik semptomlara yol açabilir.
- Ciltte Kızarıklık ve Kaşıntı: Polisitemi hastalarında, özellikle sıcak duş sonrası şiddetlenen kaşıntı ve ciltte kırmızı-mor renk değişiklikleri (eritromelalji) görülebilir. Bu, histamin salınımına bağlı bir reaksiyondur.
- Dalak Büyümesi (Splenomegali): Kan hücrelerinin aşırı üretimi, dalakta birikime ve büyümeye neden olabilir. Bu durum, karın ağrısı, erken doygunluk hissi ve dalağın yırtılma riski gibi sorunlara yol açabilir.
- Mide Ülseri ve Kanamalar: Kan fazlalığı, mide-bağırsak sisteminde ülser oluşumunu kolaylaştırabilir ve kanama riskini artırabilir. Bu, gizli veya açık kanamalara neden olarak anemiyi (kansızlık) maskeliyebilir.
- Eklem Ağrıları ve Gut Hastalığı: Polisitemi, ürik asit seviyelerini yükselterek gut ataklarına veya eklem ağrılarına neden olabilir.
- Yorgunluk ve Halsizlik: Kanın koyulaşması, dokulara oksijen taşınmasında verimsizliğe yol açarak kronik yorgunluk, halsizlik ve nefes darlığı gibi semptomlara neden olabilir.
Polisitemi Türleri ve Nedenleri:
Polisitemi, genellikle iki türde incelenir: - Primer Polisitemi (Polisitemi Vera): Kemik iliğindeki kök hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu oluşan, miyeloproliferatif bir hastalıktır. JAK2 gen mutasyonu ile ilişkilidir.
- Sekonder Polisitemi: Kronik akciğer hastalıkları, yüksek rakım, sigara kullanımı veya böbrek tümörleri gibi faktörlere bağlı olarak gelişir.
Tanı ve Tedavi:
Polisitemi tanısı, kan testleri (tam kan sayımı), genetik testler ve kemik iliği biyopsisi ile konulur. Tedavide, kan alma (flebotomi) ile kan hacmi azaltılır, ilaçlar (aspirin, hidroksiüre) kullanılır ve altta yatan nedenler (sigaranın bırakılması, oksijen tedavisi) kontrol altına alınır. Erken teşhis ve düzenli takip, komplikasyonları önlemede hayati öneme sahiptir.
|
.webp "Büyük ve Küçük Kan Dolaşımı")
